ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΟΥ ΕΚΛΕΓΕΙΝ
Το δικαίωμα της ψήφου ή του εκλέγειν ή ενεργού εκλογικού δικαιώματος ανήκει στο εκλογικό σώμα που είναι το άμεσο συλλογικό όργανο του κράτους. Η εξουσία αυτή του εκλογικού σώματος έγκειται στην δυνατότητά του να αναδεικνύει τους αντιπροσώπους του στα διάφορα αιρετά όραγνα του κράτους είτε δηλαδή στην κεντρική διοίκηση είτε στην αυτοδιοίκηση α και β βαθμού όπως και στην διενέργεια δημοψηφίσματος για κρίσιμα εθνικά θέματα ή για ψηφισμένα νομοσχέδια που αφορούν κρίσιμα εθνικά ζητήματα εκτός από τα δημοσιονομικά.
Οι βουλευτές εκλεγονται με άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία από τους πολίτες που έχουν το εκλογικό δικαίωμα όπως νόμος ορίζει. Το δικαίωμα του εκλέγειν το έχουν Έλληνες και Ελληνίδες που συμπλήρωσαν το 18ο έτος της ηλίκας τους (η 1η Ιανουαρίου θεωρείται ως ημέρα γέννησης όλων όσων γεννήθηκαν μέσα στο χρόνο), έχουν δικαιοπρακτική ικανότητα και δεν περιορίζεται το εκλογικό τους δικαίωμα από αμετάκλητη ποινική καταδίκη για ορισμένα εγκλήματα.
Από τα παραπάνω συνάγεται ότι δύο είναι οι αποκλειστικές προϋποθέσεις για την ένταξη των πολιτών στο εκλογικό σώμα:
(α) η ελληνική ιθαγένεια
(β) η συμπλήρωση ενός κατώτατου όριου ηλικίας.
Παράλληλα όμως απαριθμούνται περιοριστικά σύμφωνα με το άρθρο 51 παρ. 3 εδ β του Συντάγματος και οι περιπτώσεις περιορισμού του εκλογικού δικαίωματος που είναι τρεις:
(α) η μη συμπλήρωση του κατώτατου ορίου ηλίκιας (18 έτη)
(β) η ανικανότητα για δικαιοπραξία
(γ) η αμετάκλητη ποινική καταδίκη για ορισμένα εγκλήματα.
Επομένως ο κοινός νομοθέτης δύναται να περιορίσει το δικαίωμα της ψήφου όταν η βούληση των προσώπων είναι ελαττωματική λόγω σωματικής ή πνευματικής αναπηρίας ή λόγω ηθικής αναξιότητας. Σε αυτή την περίπτωση συνεπώς εμπίπτουν όσοι είναι ανίκανοι για δικαιοπραξία (ΑΚ 128) δηλ όσοι δεν έχουν συμπληρώσει το 10ο έτος της ηλικίας τους και όσοι βρίσκονται σε πλήρη στερητική δικαστική συμπαράσταση (ΑΚ 1666 επ). Επιπλέον, το δικαίωμα του εκλέγειν περιορίζεται στην περίπτωση της αμετάκλητης ποινικής καταδίκης για ορισμένα εγκλήματα που ορίζονται στον ΠΚ και στο στρατιωτικό ποινικό κώδικα.
Τα είδη και τις συνέπειες τις ποινικής καταδίκης ως προς την άσκηση του δικαιώματος του εκλέγειν και των λοιπών πολιτικών δικαιωμάτων ορίζουν τα άρθρα 59-66 ΠΚ. Στα ίδια άρθρα ορίζεται ο χρόνος αποστέρησης όπως και η αποκατάστασή τους.
Η αποστέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων ως γενικότερη παρεπόμενη ποινή, ενδέχεται να είανι προσωρινή ή διαρκής. Η διαγραφή από τους εκλογικούς καταλόγους είναι υποχρεωτική για όσους στερήθηκαν το εκλογικό δικαίωμα λόγω αμετάκλητης ποινικής καταδίκης είτε διαρκώς είτε προσωρινώς. Δηλαδή προβλέπεται ειδική διαδικασία αυτεπάγγελτης διαγραφής από τους εκλογικούς καταλόγους βάσει της εκλογικής νομοθεσίας.
ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΟΥ ΕΚΛΕΓΕΣΘΑΙ
Το δικαίωμα του εκλέγεσθαι είναι το δικαίωμα που έχουν οι Έλληνες πολίτες να θέτουν υποψηφιότητα και να εκλέγονται ως αντιπρόσωποι του εκλογικού σώματος στην βουλή, το Ευρωκοινοβούλιο αλλά και στα δημοτικά ή νομαρχιακά συμβούλια.
Στο άρθρο 55 παρ. 1 του Συντάγματος το οποίο καθιερώνει την γενική θετική αρχή της εκλογιμότητας κάθε προσώπου, ορίζονται περιοριστικά τα θετικά προσώντα εκλογιμότητας που είναι τα εξής:
(α) η ελληνική ιθαγένεια
(β) η νόμιμη ικανότητα να εκλεγεί
(γ) η συμπλήρωση του 25ου έτους της ηλικίας
Για το δικαίωμα του εκλέγεσθαι δεν είναι αναγκαία η εγγραφή στοςυ εκλογικούς καταλόγους. Αρκεί η νόμιμη ικανότητα να εκλεγεί δηλ η απόκτηση των ουσιαστικών προϋποθέσεων του εκλογέα. Το άρθρο 51 παρ. 3 εδ α του Σ εξουσιοδοτεί την νομοθετική λειτουργία να καθορίσει τα προσόντα του εκλογέα. Η ως άνω εξουσία της όμως δεν είανι απεριόριστη, ο κοινός νομοθέτης περιορίζεται από την αρχή της καθολικότητας της ψηφοφορίας (άρθρο 51 παρ. 3 δεδ α Σ) όσο και από την διάταξη του άρθρου 51 παρ. 3 εδ β Σ.
Επομένως στερούνται της εκλογιμότητας τα πρόσωπα που έχουν στερηθεί το εκλογικό δικαίωμα για τους λόγοςυ που αναφέρονται περιοριστικά στο άρθρο 51 παρ. 3 Σ (δηλ ανικανότητα προς αδικοπραξία, αμετάκλητη ποινική καταδίκη για ορισμένα εγκλήματα). Συνεπώς, κρατούμενοι που στερούνταο το δικαίωμα του εκλέγειν με αμετάκλητη δικαστική απόφαση στερούνται αυτοδικαίως και το δικαίωμα του εκλέγεσθαι.
Σημειώσεις από Συνταγματικό Δίκαιο Ι του Ράϊκου Α
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου